Co jest ważne w hodowli bydła mlecznego?

W dzisiejszych czasach coraz ważniejszym aspektem w hodowli bydła mlecznego staje się żywienie dostosowane do określonego stada/grupy produkcyjnej/indywidualnego zwierzęcia, ale również do warunków utrzymania i środowiska zwierząt, czyli szeroko pojętego dobrostanu.

Badania wskazują, iż ponad 30-50% krów mlecznych choruje w okresie przejściowym (czyli 3 tygodnie przed wycieleniem do ok. 3 tygodnia po porodzie), a 25% krów brakowanych opuszcza stado w pierwszych 60 dniach laktacji. Prof. Marina von Keyserlingk z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej (Vancouver, Kanada) wskazuje, iż nie tylko żywienie jest główną przyczyną chorób w okresie przejściowym, ale również warunki utrzymania, ponieważ wtedy właśnie krowy są najbardziej narażone na wszystkie uciążliwości.

W tym czasie dużym problemem stają się zapalenia macicy. W sposób negatywny proces zapalny wpływa na pobranie paszy oraz powoduje ból u zwierzęcia, szczególnie podczas kładzenia się na legowisku. To właśnie krowy słabsze, cierpiące na zapalenia macicy przegrywają rywalizację o dostęp do paszy przy stole paszowym. Badania wskazują, iż zaleca się zapewnić krowom w okresie przejściowym co najmniej 76-centymetrowy dostęp do stołu paszowego.

Jak już wcześniej zostało wspomniane oprócz dobrostanu, istotną rolę odgrywa również odpowiednio zbilansowana dawka pokarmowa dla krów w okresie przejściowym i zwierząt wysoko wydajnych. W ciągu ostatnich dziesięcioleci dużo badań prowadzi się na temat wykorzystania wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w żywieniu bydła z zamiarem zwiększenia poziomu energii w dawce pokarmowej.

Jest to związane z poprawieniem wydajności mlecznej, a także bilansem energetycznym krów w okresie poporodowym. Dodatek tłuszczów do dawki, w umiarkowanych ilościach (2-3% suchej masy) podczas wczesnego okresu po porodzie zwiększa wydajność mleka i poprawia wskaźniki płodności krów, z pozytywną odpowiedzią na wskaźnik zacieleń do 17% , a badania wskazują że od 25 do 55% zarodków u krów zamiera we wczesnej ciąży.

Kwasy tłuszczowe i ich znaczenie na wydajność reprodukcyjną bydła.

Głównym wielonienasyconym kwasem tłuszczowym w większości lipidów nasion jest kwas linolowy (C18:2 n-6), podczas gdy kwas linolenowy (C18:3 n-3) dominuje w większości lipidów paszowych. Kwasy tłuszczowe z rodzin omega-3 i 6 mają najbardziej znaczący wpływ na wydajność reprodukcyjną bydła. Nie jest jednak całkowicie jasne, czy w tych efektach uczestniczą tylko one czy ich metabolity pośrednie wytwarzane w żwaczu.

Źródłami tłuszczu bogatymi w kwasy tłuszczowe n-3/6 są inhibitory cyklooksygenazy w tkance endometrium krów mlecznych, a zatem wydzielanie prostaglandyny F2α (PGF2α) przez śluzówkę macicy może być stłumione, co może potencjalnie zapobiec wczesnej śmierci embrionalnej. Jak wiadomo, PGF2α odgrywa istotną rolę we wzmacnianiu mechanizmów obronnych macicy we wczesnym okresie poporodowym.

Badania wskazują, iż podawanie kwasów omega-3/6 krowom mlecznym w okresie późnej ciąży i wczesnej laktacji zwiększa produkcję PGF2α, podnosi odporność immunologiczną, zmniejsza infekcje macicy i wspomaga regenerację macicy w okresie poporodowym.

Ponadto, istnieją dowody na pozytywny wpływ żywienia tłuszczami na wzrost pęcherzyków czy jakość zarodków. Dodatek omega-6 w dawce pokarmowej u krów mlecznych stymuluje wzrost pęcherzyków przedowulacyjnych, zwiększa całkowitą ich liczbę i rozmiar, a także podnosi stężenie estadiolu we krwi (krowy lepiej manifestują ruje).

Owulacja większych pęcherzyków może spowodować powstanie większych ciałek żółtych o zwiększonej zdolności steroidogennej i skutkować większą produkcją progesteronu, co wiąże się z wyższymi wskaźnikami zapłodnienia.

Dodatek kwasów tłuszczowych w dawce zwiększa stężenie cholesterolu i progesteronu we krwi oraz długość życia indukowanych ciałek żółtych. Sam cholesterol jest prekursorem w syntezie progesteronu przez komórki lutealne jajnika, a główną funkcją ciałka żółtego jest właśnie wydzielanie progesteronu.

Progesteron i jego właściwości.

Hormon ten nie tylko przygotowuje macicę do implantacji zarodka, ale także pomaga utrzymać ciążę, zapewniając pokarm dla zarodka. Utrzymanie ciąży (przez 16 dni po inseminacji) wymaga kontynuacji wydzielania progesteronu przez krytyczny okres matczynego rozpoznania ciąży. Dynamika produkcji progesteronu u krowy jest również istotna podczas rozwoju i wydzielania interferonu-τ, który jest uwalniany przez zarodek w celu rozpoznania ciąży przez organizm matki.

Podsumowując, powyższe dane (oraz moje doświadczenie jako doradcy żywieniowego) wskazują one, iż dodatek kwasów omega-3 i 6 w dawce pokarmowej korzystnie wpływa na wskaźniki rozrodu u bydła, a mianowicie: zwiększa średnicę pęcherzyków owulacyjnych, podnosi zawartość estradiolu (zwiększona manifestacja objawów rui), podnosi stężenie progesteronu w fazie lutealnej, poprawia jakość oocytów i zarodków.

Bovino Power Omega.

Jednym z produktów w ofercie jest Bovino Power Omega, który w swoim składzie zawiera biodostępne kwasy tłuszczowe, przeznaczony dla krów o wysokim potencjale produkcyjnym. Uzupełnia niedobory energetyczne u krów w pierwszej fazie laktacji i zalecany jest do stosowania przez pierwszych 60 dni laktacji.

Obecność kwasów omega 3 i 6 poprawia parametry rozrodu (wspomnianą wcześniej skuteczność zacieleń oraz implantację embrionów). W celu prawidłowego zbilansowania i zastosowania tego produktu zachęcam do kontaktu.

Mgr inż. Paweł Baliński
Produkt Menadżer ds. bydła/ Doradca ds. żywienia zwierząt
Agro Feed Consulting

Literatura

1. Abayasekara DRE, Wathes DC. 1999. Effects of altering dietary fatty acid composition on prostaglandin synthesis and fertility. Prost. Leukot. Essent. Fatty Acids, 61: 275-287
2. Mattos R, Staples CR, Williams J, Amorocho, A, McGuire MA, Thatcher WW. 2002. Uterine, ovarian, and production responses of lactating dairy cows to increasing dietary concentrations of Menhaden fish meal. J. Dairy Sci. 85:755-764.
3. Petit HV, Dewhurst RJ, Scollan ND, Proulx JG, Khalid M, Haresign W, Twagiramungu H, Mann GE. 2002. Milk production and composition, ovarian function, and prostaglandin secretion of dairy cows fed omega-3 fats. J. Dairy Sci., 85:889-899.
4. Rahbar B, Safdar AHA, Kor NM. 2014. Mechanisms through which fat supplementation could enhance reproduction in farm animal. Eur. J. Exp. Biol. 4:340-348
5. Richardson GF, McNiven MA, Petit HV, Duynisveld JL. 2013. The effects of dietary omega fatty acids on pregnancy rate, plasma prostaglandin metabolite levels, serum progesterone levels, and milk fatty-acid profile in beef cows. Can J Vet Res. 77:314-8.
6. Santos J, Bilby T, Thatcher W. 2008. Long chain fatty acids of diet as factor influencing reproduction in cattle. Reprod. in Domestic Anim., 43:23–30
7. Sepulveda-Varsa P, Weary DM, Noro M, von Keyserlingk MAG. 2015. Transition Diseases in grazing dairy cows are related to serum cholesterol and other analytes. Plos One 10(3):e0122317
8. Sinedino LD, Honda PM, Souza LR, Lock AL, Boland MP, Staples CR, Thatcher WW, Santos JE. 2017. Effects of supplementation with docosahexaenoic acid on reproduction of dairy cows. Reproduction 153:707-723.
9. Staples CR, Burke JM, Thatcher WW. 1998. Influence of supplemental fats on reproductive tissues and perforance of lactating cows. J. Dairy Sci. 81:856-871.
10. Zachut M, Arieli A, Lehrer H, Argov N, Moallem U. 2008. Dietary unsaturated fatty acids influence preovulatory follicle characteristics in dairy cows. Reproduction 135:683-92